Kırk Soruda İdrar Kaçırma ile İlgili Herşey

Kırk soruda idrar kaçırma ile ilgili herşey

1. İdrar kaçırma nedir? 
Kişinin kontrolu dışında oluşan, sosyal ve/veya hijyenik problem yaratan idrar kaçırma durumudur
.
2. idrar kaçırma ne zaman normal kabul edilir? 
Üç yaşından küçük çocuklarda, ileri yaşta gözlenen bunamada ve psikiyatrik hastalarda idrar kaçırma normal kabul edilir ve tedavi edilmez.
3. İdrar kaçırmanın nedenleri nelerdir? 
Çok sayıda doğum yapma, iri bebek doğurma, müdehaleli doğum yapma, zor doğum yapma, kendi kendine doğum yapma, kalıtımsal nedenler, gebelik, aşırı kilo, menopoz, kabızlık, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (bronşit, astım v.d), pelvis tabanını ilgilendiren ameliyatlar geçirme ve sigara içimi idrar kaçırmanın nedenlerdir. 


4. Kaç tip idrar kaçırma vardır? 
En sık gözlenen üç tipi vardır.

• Stres tipi (stres inkontinans): öksürme, hapşırma, ıkınma, ve zorlanma gibi karın içi basıncının arttığı durumlarda görülen idrar kaçırmadır. Nedeni mesane tabanı ve üretranın anatomik desteğinin zayıflamasıdır.
• Sıkışma tipi (Urge inkontinans-sıkışma inkontinansı): sıklıkla suyla ilgili işler yaparken şiddetli idrar yapma isteği ile birlikte ve tuvalete giderken idrar kaçırma şeklinde olan tipidir. Nedeni mesanenin idrarla dolarken ani olarak kasılmasıdır. Hastaların büyük çoğunluğunda neden bilinmemektedir. Bir kısmında diyabet, parkinson,demans ve multipl skleroz gibi kronik hastalıklar görülür. Bu bulgular aşırı aktif mesane sendromununda bulgularıdır.
• Karma inkontinans (Mikst inkontinans) ise ikisinin bir arada olmasıdır.

5. İdrar kaçırmanın toplumdaki sıklığı nedir? 
Ülkemizde bizim de yaptığımız çalışmalarda postmenopozal dönemde % 57, menopoz öncesi dönemde % 24-46 civarındadır(Demirci ve ark). Bu oranın % 70-80’i stres tipinde, % 20-30 ise tuvalete yetişememe tarzındadır. Gelişmiş ülkelerde doğurganlığın az olması ve ortalama kadın yaşının yüksek olması nedeniyle stres tipi az görülürken, ülkemizde doğurganlık oranı yüksek olduğu için stres tipi fazla ve daha genç kadınlarda görülmektedir.
6. İdrar kaçırma tipinin önemi nedir ? 
İdrar kaçırmanın tipi mutlaka belirlenmelidir. Kaçırmanın tipine ve ağırlığına göre konservatif tedavi yada ameliyat tedavisine karar verilir.
7. İdrar kaçırmanın hangi tipte olduğuna nasıl karar verilir?
Önce hastaya işeme alışkanlıklarını not ettiği 3-4 gün süreli üriner günlük tutturulur ve takiben kapsamlı soruları içeren bir sorgulama formu doldurulur. Pelvis tabanın, vajinanın, anal fonksiyonların değerlendirildiği bu konuda yetkin bir urojinekolog tarafından detaylı bir muayene yapılır. Enfeksiyon araştırmak için idrar tahlili ve kültürü yapılır. Daha sonrada stres test ve ped test dediğimiz inkontinansı objektif gösteren testler yapılır. Bunların sonucuna göre idrar torbasının fonksiyonlarını değerlendiren ürodinami denilen testler ile idrar kaçırmanın hangi koşullarda oluştuğu ve tipi belirlenir. 


8. Ürodinami nedir? 
Ürodinami idrar kaçırmanın varlığını, biçimini, mesane ve üretranın fonksiyonlarını gösteren bigisayar destekli basınç ve akım değişikliklerini ölçmeye denir.
9. Ürodinami nasıl yapılır? 
Çok basit ve ağrısız bir yöntemdir. Çok ince (2-3 mm) bir sonda ile idrar torbasına sıvı verilirken basınç değişiklikleri kaydedilir. Vajinaya yerleştirilen bir sonda ile karın içi basınç ölçülür. Mesane dolarken ve boşalırken basınçlar birlikte ölçülür. Değişiklikler otomatik olarak kaydedilir. Bir takım manevralar ile idrar kaçağı olup olmadığı test edilir. Bu esnada sorulan sorularla idrar torbası hakkında fikir edinilir. Üretra fonksiyonları ölçülür. En son işeme grafisi yapılarak idrar yolları ve kasları hakkında fikir sahibi olunur. İdrar kaçırma tedavisinin etkili olup olmadığı, ne kadar etkili olduğu tedavi öncesi ve sonrası ürodinami yaparak objektif olarak karşılaştırılır.
10. Ürodinami sonrası ne yapılır? 
Kaydedilmiş ve hesaplanmış bilgisayar verileri hastanın muayene bulguları ve şikayetleri ile birleştirilerek tedavinin biçimine karar verilir.
11. Ürodinami sonucunda ne bulunur? 
Mesane ve üretra fonksiyonları, varsa idrar kaçırmanın biçimi ve derecesi tespit edilir.
12. Ürodinami her hastaya yapılmalı mıdır?

Hayır her hasta için gerekli değildir. Özellikle saf stress inkontinansı varsa gerek yoktur. Karma idrar kaçırması varsa, daha önce ameliyat geçirmişse, sarkması varsa ve işeme bozukluğu varsa ürodinami yapılır.

13. İdrar kaçırmanın hangi tipinde ne tür tedavi uygulanmaktadır? 
Her tip idrar kaçırmada şikayetler hafif ise öncelikle konservatif tedavi yapılır. Bu tedaviler yetersiz kalıyorsa ameliyat yapılır.
14. Konservatif tedavi yöntemleri nelerdir?

Konservatif tedavi yöntemleri:
•

• İlaç tedavisi
• 
 Davranış terapisi (Mesane eğitimi)
• Pelvik taban egzersizleri (Kegel)
• Vajinal konlarla egzersiz
• Biofeedback
• Fonksiyonel Elektrik Stimülasyon (FES)
• TENS
• Peserler
• Ekstrakorporal manyetik innervasyon (ExMI)/manyetik terapi/elektromanyetik stimülasyon (Manyetik sandalye)

15. Hangi tip idrar kaçırma ilaçla yada yukardaki konservatif yöntemlerle tedavi edilir.? 
Hafif idrar kaçırma yada aşırı aktif mesane varsa ilaç yada konservatif yöntemler kullanılır.
16. Aşırı aktif mesanede ameliyat yapılır mı?

Klasik bilgi aşırı aktif mesanede ameliyat dışı tedavi yöntemlerinin kullanılmasıdır. Ancak, Almanya’da bir grup ürojinekolog başarı oranı % 75’lerde olan yeni bir ameliyat yöntemi geliştirmişlerdir(Bakınız. CESA/ VASA operasyonu)

17. Konservatif tedavinin tipi neye göre belirlenir?
Tedavinin tipi ve süresi ürodinami, üriner günlük, stres test, ped test ve muayene bulgularına göre bu konuda yetkin hekim tarafından belirlenmektedir.
18. İlaç tedavisi nedir ve ne kadar süre ile yapılır.? Sıkışma tipi idrar kaçırmada idrar torbasının istem dışı kasılmalarını önlemek ve idrar torbasının kapasitesini artırmak için kullanılır. İlacın kesin tedavi etkisi yoktur. Kullanımdaki amaç yaşam kalitesini artırmaktır.
19. İlaçların öneml yan etkileri nelerdir?

İlaçların en önemli yan etkileri kabızlık, göz içi basıncı artırma ve ağız kuruluğudur.

20. Stres tipi kaçırmada ilaç kullanılır mı? Klasik bilgi stress tipi inkontinansta ilaç kullanılmaz şeklindedir. Son yıllarda geliştirilen bir ilaç (Duloxetin) stress tipi kaçırmanın tedavisinde kullanılmaktadır.
21. Egsersiz tedavisi nedir? 
Genital bölge ve pelvis taban kaslarını kuvvetlendirici tedavilerdir. Ürojinekoloji merkezlerindende uygulanan kon egzersiz, FES, biofeedback gibi yöntemlerin yanında hastanın kendi uyguladığı Kegel egzersizleri dediğimiz egzersizler de vardır.
22. Kegel egsersizleri nasıl ve ne kadar süre ile yapılır? 
Kegel egzersizlerini doğru yapmak önemlidir. Eğer yanlış yapılırsa tablo dahada ağırlaşabilir, hatta genital organlarda sarkma olabilir. Doğru olan ürojinekoloji merkezinde doğru kasların kasıldığının hekim tarafından aletlerle gösterilerek hastaya öğretildikten sonra hastanın uygulamasıdır. Ömür boyu yapılmalıdır.
23. Kegel egzersizlerinin yalnızca idrar kaçırmaya mı yararı vardır?
Hayır. Bu egzersizler vajina etrafındaki kasların gücünü artırır, genital organ sarkmalarını engeller, orgazm ve cinsel ilişkinin (hem erkek hem kadın için) kalitesini artırır.
24. FES tedavisi nedir? 
Çok düşük doz elektirik akımı veren ve vajina içine yerleştirilen bir probla yapılır. Elektrik akımı rahim ve idrar torbası kaslarını aralıklı olarak kasarak kuvvetlendirir ve istem dışı kasılmalarını önler. Her tip idrar kaçırmada başarı sağlanılır. Doz ve süre hastaya göre ayarlanmaktadır
25. FES tedavisi ne işe yarar ve ne kadar süre ile yapılır? 
Bu düşük doz elektrik akımları pelvis taban kaslarını kuvvetlendirir ve sinirlerin uyarısını düzenler. Genellikle haftada 2 kez her seansı 20-30 dakika süren 6-8 haftalık süreyle yapılır.
26. FES tedavisini kimlere ve nasıl yapıyorsunuz? 
Ürodinami sonucunda uygun görülen hastalara klinikte uygulanır.
Son yıllarda hastaların evde kullanabildikleri taşınabilir FES cihazları da kullanılmaktadır
27. FES tedavisi kimlere uygulanmaz?
Pelvik organ sarkmalarında, gebelikte, vajinal atrofi, vajinal enfeksiyon, kardiak aritmi ve kalp pili olanlarda uygulanmaz.
28. Manyetik sandalye tedavisi nedir?
Altında pelvis kaslarını belli aralarla uyaran manyetik alan oluşturulan bir sandalyedir. Hastaya herhangi bir prob uygulanmaz. Sandalyede 20 dakika süreyle giysileri ile oturur. Yeni bir tedavi yöntemidir. Literatürde başarı oranları oldukça yüksektir(%60-80).
29. Hangi tip idrar kaçırmada etkilidir? Ne kadar süre uygulanır?
Her tip idrar kaçırmada etkilidir. Haftada 2-3 kez 8-10 hafta uygulanmaktadır.
30. Manyetik sandalye tedavisinin uygulanmadığı hasta grubu var mıdır?
Kalp pili olan hastalara, spirali olanlara ve ciddi aritmisi olanlarda uygulanmamaktadır.
31. Manyetik sandalye yalnızca idrar kaçırmada mı uygulanmaktadır?
Hayır. Orgazm problemlerinde, vajinal relaksasyonda, gaz gayta kaçırmada, normal doğum sonrası vajinan toparlanmasında, radyoterapi sonrası idrar sorunlarında, gece idrar kaçırmalarında, kronik pelvik ağrıda, hatta erkeklerde ereksiyon sorunlarında ve prostat ameliyatları sonrası idrar kaçırmada da uygulanmaktadır.
32. FES ve Manyetik sandalye arasındaki fark nedir?
İki yöntemin de başarı oranları benzerdir. FES te vajinaya da rektuma bir prob yerleştirilir ve bu prob aracılığı ile pelvis tabanı uyarılır. Oysa manyetik sandalyede herhangi bir prob uygulanmayan non invaziv bir yöntemdir.
33. Konservatif tedavilerin başarıları neye bağlıdır.
Konservatif tedavilerde hastaya fonksiyon bozukluğu görsel materyallerle çok iyi anlatılmalıdır. Yaşam biçimini, sıvı alımı ve beslenmesini hekimin önerileriyle yeniden düzenlemelidir. Pelvik taban egzersizlerini hekim kontrolünde öğrenmelidir ve yaşamının bir parçası haline getirmelidir.
34. Ameliyat tedavisinin amacı nedir ve nasıl yapılmaktadır? 
Ameliyatta amaç sarkmış idrar torbası ve idrar yolunu normale döndürmek, rahimde sarkma varsa bunu düzeltmek ve genital bölge kaslarını eski formasyonlarına getirmektir.
35. Ameliyat nasıl yapılır? 
Ameliyat ya yalnızca idrar kaçırmayı düzeltmek için yada varsa ek pelvis anormalliklerini (idrar torbası, kalın barsak ve rahim sarkması, gaz kaçırma) de düzeltmek için yapılır. Yalnızca idrar kaçırmaya yönelik ameliyatlar artık lokal anestezi ile yapılmakta ve hasta aynı gün taburcu edilmektedir.
36. En sık yapılan ameliyatların şekli hakkında kısaca bilgi verirmisiniz? 
Eskiden yapılan ameliyatlar düşük başarı oranları ve yüksek komplikasyonları nedeniyle terkedilmiştir. Günümüzde yalnızca midüretral slingler (TVT, TOT) ve minislingler(Ophira, Needless v.b) kullanılmaktadır.
37. Bu ameliyatların başarı oranları nelerdir?
38. Literatürde en son17 yıllık ortalma sonuçlar verilmiştir ve başarı oranları % 90’ın üzerindedir
39. 
Başarı oranlarını etkileyen en önemli neden nedir?
Başarı oranlarını olumsuz etkileyen en önemli neden daha önce ameliyat geçirmiş olmasıdır. Maalesef bu etkisiz ameliyatlar halen yapılmaktadır ve hastalarımızın bir kısmını bu ameliyatları olmuş hastalar oluşturmaktadır. Bu nedenle hasta iyi değerlendirilmeli ve en uygun operasyon seçilmelidir.
40. Başarıyı etkileyen diğer nedenler nelerdir? Hastanın kilolu olması, aynı anda aşırı aktif mesane olması(karma inkontinans). Genital sarkmalarının olması.